انواع پلاستیک‌های قابل بازیافت
انواع پلاستیک‌های قابل بازیافت
از آنجایی که در اکثر زباله‌های تولید شده پلاستیک‌ها نقش اصلی و مهمی دارند، بازیافت پلاستیک بسیار مسئله مهمی است. پلاستیک‌ها اگر در محیط بمانند و بازیافت نشوند خطرهای زیادی را برای سلامتی انسان‌ها و محیط زیست به وجود می‌آورند. ازاین رو در این مقاله قصد معرفی پلاستیک‌های قابل بازیافت را داریم.
بازیافت پلاستیک چیست؟
در ابتدای مقاله و پیش از معرفی انواع پلاستیک‌ها به معنی کلمه بازیافت می‌پردازیم. بازیافت پلاستیک یعنی بازنگری و تبدیل پلاستیک‌هایی که یک بار استفاده شده و به زباله تبدیل شده‌است، به مواد کارآمد و مفید برای ساخت وسایل جدید پلاستیکی که مسئله بسیار پیچیده و مهمی است. به طور کلی پلاستیک‌ها به هفت گروه تقسیم می‌شود. بیش‌تر پلاستیک‌های بازیافتی از دو گروه پلی اتیلن و پلی پروپیلن ساخته می‌شود. همان‌طور که ترکیب آب و روغن با یکدیگر ممکن نیست، ترکیب مواد حاصل از بازیافت این دو گروه پلاستیک نیز با یکدیگر ممکن نیست. به همین دلیل پلاستیک‌ها را بر اساس مواد سازنده به دسته‌های مختلف تقسیم می‌کنند و سپس شروع به بازیافت آن میکند. بازیافت هر کدام از این گروه‌ها به روش‌های مختلفی است. نکته دیگری که در خصوص بازیافت پلاستیک‌ها وجود دارد، این است که به علت پیچیده بودن مسئله بازیافت پلاستیک‌ها خیلی از کارخانه‌ها بازیافت این مواد را قبول نمی‌کنند؛ در نتیجه به فکر از بین بردن زباله‌های پلاستیکی مانند سوزاندن و دفن کردن آن‌ها هستند؛ که کار بسیار خطرناکی است و منجر به آلودگی محیط‌زیست می‌شود.
دلایل بازیافت پلاستیک‌ها
همان‌طور که در ابتدا گفتیم بیش‌تر زباله‌های تولیدی، علی‌الخصوص در شهرهای زیارتی و مسافرتی از پلاستیک‌ها هستند. مواردی مانند بطری‌ها، ظروف یکبار مصرف و … شامل زباله‌های پلاستیکی هستند. در کشور ایران روزانه چیزی حدود ۴۰۰۰۰ تن زباله تولید می‌شود که ۱۰ الی ۱۵ درصد این زباله‌ها را زباله‌های پلاستیکی تشکیل می‌دهند. حجم بالای زباله‌های پلاستیکی را به دلایل زیر بازیافت می‌کنند.
- مواد بازیافتی را در پتروشیمی‌ها به پلاستیک‌های جدید تبدیل می‌کنند.
- در شهرهای مدرن و ماشینی ظروف یکبار مصرف بسیار استفاده می‌شود. برای از بین بردن پسماند‌های این ظروف آن‌ها را بازیافت می‌کنند.
- پلاستیک‌ها اگر بازیافت نشوند چیزی در حدود ۳۰۰ سال در محیط باقی می‌مانند و آلودگی زیادی ایجاد می‌کنند.
- قیمت کمتر مواد خاص از پلاستیک بازیافتی نسبت به مواد نو سبب علاقه به بازیافت این مواد می‌شود.
با بازیافت پلاستیک‌ها موادی مانند گرانول تولید می‌شود. گرانول حاصل از بازیافت پلاستیک، ۳۰ درصد ارزان‌تر از گرانول نو است. از گرانول در صنعت پتروشیمی برای تولید مواد پلاستیکی استفاده می‌شود. در نتیجه یکی از مهم‌ترین دلایلی که سبب روی آوردن به بازیافت پلاستیک‌ها می‌شود، پیشرفت صنعت پتروشیمی با استفاده از مواد بازیافتی است.
فواید بازیافت پلاستیک‌ها
همانند دیگر مواد، بازیافت پلاستیک‌ها نیز فوایدی دارد که در ادامه چند مورد از آن را بیان می‌کنیم.
در وقت و انرژی صرفه جویی می‌شود.
تبدیل مواد حاصل از بازیافت مواد پلاستیکی به پلاستیک‌های جدید در صنعت پتروشیمی به انرژی و وقت کمتری نیاز دارد.
از دفن کردن و سوزاندن مواد پلاستیکی جلوگیری می‌شود.
همان‌طور که در بالا گفتیم اگر زباله‌های پلاستیکی را بازیافت نکنند، برای از بین بردن آن‌ها از عمل سوزاندن و دفن کردن زباله‌ها استفاده می‌کنند. ازاین‌رو بازیافت زباله‌های پلاستیکی به کاهش این عمل کمک میکند.
کاهش زباله سبب سلامت بیش‌تر محیط‌زیست می‌شود.
با افزایش زباله و موادشیمیایی در محیط زیست سلامت محیط زیست و انسان‌ها به خطر می‌افتد؛ زیرا موادشیمیایی موجود در هوا افزایش می‌یابد، که این سبب افزایش بیماری‌های تنفسی و سرطان می‌شود؛ در نتیجه بازیافت مواد پلاستیکی منجر به کاهش زباله در سطح محیط‌زیست و افزایش سلامت می‌شود.
دسته‌بندی پلاستیک‌ها
به طور کلی پلاستیک‌ها با توجه به مواد سازنده آن‌ها به ۷ دسته تقسیم می‌شوند.
PETE
این نماد اختصاری پلاستیک پلی‌اتیلن‌ترفاتالات است، که در ساخت پلاستیک‌هایی چون بطری‌های آشامیدنی، دهان‌شویه و منگنه از آن استفاده می‌شود.
HDPE
این نماد اختصاری پلاستیک پلی‌اتیلن با دانیسیته بالا است، که در ساخت پلاستیک‌هایی چون بطری‌های موادپاک‌کننده، پاکت شیر و پاکت زباله از آن استفاده می‌شود.
PVC
این نماد اختصاری پلاستیک پلی‌ونیل‌کلراید است، که در ساخت پلاستیک‌هایی چون بطری‌های روغن خوراکی و بسته‌بندی گوشت از آن استفاده می‌شود.
LDPE
این نماد اختصاری پلاستیک پلی‌اتیلن با دانیسیته پایین است، که در ساخت پلاستیک‌هایی چون ظرف غذا و نان و ظرف‌های پلاستیکی از آن استفاده می‌شود.
PP
این نماد اختصاری پلاستیک پلی‌پروپیلن است، که در ساخت پلاستیک‌هایی چون نی نوشابه، پوشک بچه، بطری شامپو و ظروف مارگارین از آن استفاده می‌شود.
PS
این نماد اختصاری پلاستیک پلی‌استایرن است، که در ساخت پلاستیک‌هایی چون جعبه تخم‌مرغ، لیوان نوشیدنی‌های گرم، سینی گوشت و بسته‌های خانگی آن استفاده می‌شود.
OTHER
نماد ترکیب دو یا چند پلاستیک با یکدیگر است؛ که برای تولید مواد پلاستیکی مانند عینک طبی، ابزار پانل، چراغ‌های ماشین و لنز از آن استفاده می‌شود.
روش بازیافت مواد پلاستیکی
به طور کلی بازیافت پلاستیک در سه روش مکانیکی، شیمیایی و انرژی انجام می‌شود. در ایران از روش مکانیکی برای بازیافت مواد پلاستیکی استفاده می‌کنند. ما در ادامه به بیان مزایا و معایب آن‌ها می‌پردازیم.
روش مکانیکی
یکی از کم هزینه‌ترین و ساده‌ترین روش‌های بازیافت زباله‌های پلاستیکی از طریق دستگاه‌های مکانیکی است. در این روش پلاستیک‌های پس‌مانده جمع‌آوری می‌شوند، سپس خرد می‌شوند، بعد از انجام عمل خردشدن باید پلاستیک‌ها کاملا شسته شود و سپس آب آن گرفته شود تا پلاستیک‌ها کاملاً خشک شوند. پس از انجام عمل خشک شدن، پلاستیک‌ها را در قالب‌های جدا ریخته و عمل ذوب شدن انجام می‌شود. از این پلاستیک‌های مذاب می‌توان در تولید هر محصول پلاستیکی که بخواهید استفاده کنید. نکته‌ای که در این روش وجود دارد این است که، تمامی زباله‌ها باید از جنس پلاستیک باشد. اگر زباله‌هایی با جنس دیگر در این روش مخلوط شود عمل بازیافت را دچار اختلال میکند.
مزایا
در این روش چون با استفاده از دستگاه‌های مکانیکی انجام می‌شود مزایای زیادی دارد. ازجمله آن‌که هزینه بازیافت کم است، سرعت بازیافت زیاد است. به علت داشتن بخش‌های مختلف که هر کدام عملی جدا انجام می‌دهند، کار هر بخش به بهترین شکل انجام می‌شود؛ در نتیجه مواد تولید‌شده با کیفیتی به دست می‌آید. مزیت دیگر این است که این روش برای زباله‌های انبوه نیز کارساز است.
معایب
در کنار تمام مزایایی که این روش دارد باید به نکات منفی و معایب آنان نیز اشاره کنیم. اولین نکته منفی این روش در این است که به علت خردکردن موادپلاستیکی، جرم مولکولی آن‌ها کم می‌شود. و خواص مولکولی آن‌ها پس از چند بار استفاده از این روش از بین می‌رود و سبب از بین رفتن پلاستیک می‌شود. مشکل دیگر این روش این است که آب‌های ناشی از شست‌وشو پلاستیک‌ها برای بازیافت مجدد به چرخه طبیعت بازمی‌گردد. نکته منفی دیگر این روش در خلوص پلاستیک‌های تولید شده است. اگر شما پلاستیک‌های با خلوص بالا بخواهید باید هزینه بالایی برای جداسازی پلاستیک‌ها قبل از فرآیند بازیافت بدهید.
روش شیمیایی
در روش شیمیایی از یک کاتالیزگر برای تجزیه پلاستیک‌ها استفاده می‌شود. به‌علت قیمت بالای کاتالیزگرها بازیافت به روش شیمیایی یک بازیافت پرهزینه است؛ اما امروزه به علت استفاده از کاتالیزگر‌های بهینه هزینه این روش نیز تا حدودی پایین آمده است. مزایای دیگری که این روش نسبت به روش مکانیکی دارد این است که به دلیل تجزیه سلولی پلاستیک‌ها خواص مولکولی آن‌ها حفظ می‌شود و در نتیجه پلاستیک‌های باکیفیت‌تر تولید می‌شود.
مزایا
مزیت این روش این است که نیاز به جداسازی پلاستیک‌ها قبل از بازیافت ندارد. پلاستیک‌های باکیفیتی تولید میکند. در حدی که کیفیت پلاستیک تولید‌شده باکیفیت پلاستیک‌های نو یکسان است. و حتی می‌توان از این پلاستیک‌ها در صنعت خوراکی نیز استفاده کرد.
معایب
همان‌طور که درابتدای این روش گفتیم، تنها عیب روش شیمیایی در هزینه بالای آن است. همین امر سبب می‌شود بسیاری از کشورها از این روش برای بازیافت استفاده نکنند.
روش انرژی
در این روش از پلاستیک‌ها برای تولید انرژی‌های گوناگون استفاده می‌شود. این روش طرفداران زیادی ندارد؛ اما هستند تولیدی‌هایی که برای جلوگیری از مصرف زیاد سوخت‌های فسیلی از این روش برای تأمین انرژی‌های موردنیاز خود استفاده کنند.
مزایا
مزیتی که این روش دارد این است که از کمبود سوخت‌های فسیلی جلوگیری میکند. به علت استفاده نشدن از سوخت‌های فسیلی از آلودگی هوا نیز جلوگیری میکند. به از بین رفتن زباله‌های پلاستیکی نیز کمک میکند.
جمع‌بندی
در این معادن همه نکات مهم در مورد بازیافت پلاستیک‌ها را بیان کردیم. به شما پیشنهادی می‌کنیم با ورود به سایت پخش پلاستیک پلاستکو از نمونه‌های پلاستیکی موجود در این سایت دیدن نمایید.